آیا نت کنشگرایانه (Proactive maintenance) نام دیگری برای نت پیشگویانه (Predictive maintenance) است؟

جواب این سوال خیر است.

اما در حقیقت نت کنشگرایانه (و یا پیش اقدامانه) چیست؟ با مطالعه منابع به تعاریف و برداشت‌های مختلفی از proactive maintenance می رسیم، اما آنچه که تقریباً در آن اتفاق نظر هست این است که proactive maintenance در حقیقت یک استراتژی و فلسفه ای است که از یک سری ابزار استفاده می کند تا با رصد کردن تجهیزات و بررسی علل ریشه‌ای از بروز خرابی‌های عملکردی جلوگیری کند.

این ابزار می‌تواند RCM، RCFA، RBI، تحلیل‌های آماری، تحلیل‌ مدل های قابلیت اطمینان، تحلیل روند، تحلیل ریسک و … باشد. این ابزار در اختیار نت کنشگرایانه قرار می‌گیرید.

اگر منحنی P-F را به چند فاز تقسیم کنیم، فاز EM نزدیک به F و فازهای PM و PdM و نت کنشگرایانه به ترتیب نزدیک به P خواهد بود. برای درک درست واژه Proactive maintenance، به این لغت در برابر واژه Reactive Maintenance یا نت واکنشی توجه کنید.

حال برگردیم به سوال تیتر: تفاوت نت کنشگرایانه با نت پیشگویانه در چیست؟

نت پیشگویانه (PdM) جهت پایش شرایط تجهیز است تا نشانه‌های بروز خرابی را رصد کرده و زمان تا بوجود آمدن خرابی را پیش‌بینی و اقدام مناسب را تعریف کنیم.

اما فلسفه نت کنشگرایانه به افزایش قابلیت اطمینان و حذف زمینه‌های بروز خرابی‌های عملکردی برمی‌گردد. به عنوان مثال گرد و خاک و آلودگی منشا اصلی خیلی از خرابی‌ها می‌باشد. می‌توان به ساز و کاری فکر کرد تا فضای دستگاه عاری از هر گرد و خاک باشد و یا در روغن مورد استفاده کمترین آلودگی وارد گردد و مدتها تمیز بماند، این اقدامات کنشگرایانه است.

در حقیقت در نت کنشگرایانه به دنبال پایش و اصلاح دلیل ریشه‌ای بروز خرابی‌ها (همچون آلودگی و ناخالصی) هستیم. اما در نت پیشگویانه به دنبال پایش ارتعاش، صدا، حرارت، و غیره هستیم.

برای شفافیت موضوع به این مثال توجه فرمائید:

اگر شما بتوانید ریشه‌های بیماری و مریضی را قبل از اینکه حتی نشانه‌های آن در بدن شما ظاهر شود حذف کنید دیگر نیاز به دردسرهای رفتن پیش پزشک و عمل‌های شناسایی و درمانی آنها نخواهید داشت.

اگر شما بوسیله ورزش و رژیم غذایی مناسب، توصیه های خاص ارگونومی کار (اینها نقش RCM و RCFA و بقیه ابزارها را بازی می‌کنند)  بتوانید میزان فشار خون و کلسترول بدنتان و … را در حالت نرمال حفظ کنید، شما اقدامات کنشگرایانه انجام داده‌اید. اما اگر از آزمایشات اکو و آلتراسونیک مرتبط با قلب برای شناسایی بیماری های قلبی استفاده می‌کنید، اینها اقدامات پیشگویانه است.

سید مجتبی حسنیان

مدیر سایت دانشنامه نگهداری و تعمیرات
صاحب امتیاز و مدیر مسئول مجله اطمینان
مدرس دوره های نت و مدیریت دارایی های فیزیکی
تخصص مورد علاقه محاسبات قابلیت اطمینان