سوال دوم : خرابی های وظیفه ای در RCM چیست؟

1- خرابی‌های وظیفه ای[1]

فرآیند RCM که مطابق با SAE JA 1011 باشد این سوال را مطرح می‌کند ” فرآیند به چه طریق ممکن است وظایفش را به طور کامل انجام ندهد.(خرابی وظیفه ای) ” برای پاسخ مطلوب می‌بایست کلیه مدهای خرابی مرتبط با هر وظیفه مشخص گردند.

اگر یک دارایی نتواند آنچه را که استفاده کننده خواستار آن است انجام دهد دچار خرابی شده است. همچنین آنچه را که دارایی می‌بایست انجام دهد به عنوان وظیفه تعریف می شود و هر دارایی بیش از یک وظیفه متفاوت دارد و هر یک از این وظایف ممکن است با خرابی مواجه شوند بنابراین دارایی ممکن است با مدهای خرابی مختلفی روبرو شود.

برای مثال وظیفه اولیه پمپ در شکل 1 پمپاژ آب از تانکر X به تانکر Y با سرعت حداقل 800 لیتر در دقیقه بود. در حالی که وظیفه ثانویه آن ” وجود آب در پمپ است “. ممکن است یک پمپ بتواند به پمپاژ آب به اندازه مورد نیاز ادامه دهد (عدم خرابی وظیفه اولیه) در حالی که به شدت نشت می‌کند (خرابی وظیفه ثانویه). برعکس، به همان میزان احتمال دارد که پمپ به حدی خراب شود که نتواند مقدار آب مورد نیاز را پمپاژ کند (خرابی وظیفه اولیه) در حالی که هنوز حاوی مقدار مایع مورد نیاز باشد (عدم خرابی وظیفه ثانویه).

به همین دلیل، دقیق‌تر است که خرابی را با فقدان وظایف خاص به جای خرابی کلی دارایی تعریف کنیم. مثال قبل همچنین نشان می‌دهد که چرا فرآیند RCM از عبارت ” خرابی وظیفه­ای ” برای توصیف وضعیت خرابی به جای ” خرابی ” استفاده می‌کند. توجه داشته باشید که RCM میان خرابی وظیفه ای یا وضعیت خرابی و یک مد خرابی که باعث حالت خرابی می‌شود تمایز قائل می‌شود.

دو نکته دیگر که در هنگام تعریف خرابی‌های وظیفه ای لازم است در نظر گرفته شوند : خرابی جزئی و کلی ، حدود بالا و پایین.

1-1- خرابی جزئی و کلی[2]

خرابی های وظیفه ای که خرابی کلی وظیفه را نشان می‌دهند نسبتاً به آسانی تعریف می‌شوند. برای مثال، روشن است که پمپی که در مثال 1 مطرح شد، در صورتی که نمی‌توانست هیچ آبی را پمپاژ کند با خرابی وظیفه ای روبه‌رو می‌شد (خرابی کلی). هر چند اگر پمپ قادر به پمپاژ آب باشد ولیکن سرعت آن از 800 لیتر در دقیقه کمتر باشد باز هم پمپ با خرابی وظیفه ای مواجه شده است.

دومین وضعیت خرابی در این مثال با نام خرابی جزئی شناخته شده است. لازم است خرابی‌های جزئی به صورت جداگانه تعریف شوند زیرا تقریباً همیشه مدهای خرابی متفاوتی از خرابی‌های کلی بوجود می آیند که نتایج آن‌ها نیز تقریباً همیشه متفاوت است.

به خاطر داشته باشید که خرابی جزئی با کاهش ظرفیت اولیه متفاوت می باشد. هر چیزی پس از مدتی استفاده از ظرفیت اولیه ضعیف‌تر می‌شود و این کاهش تا زمانی که به نقطه غیر قابل پذیرش برای استفاده کننده دارایی نرسد، قابل تحمل است. همان گونه که در شکل 2 نشان داده شده کاهش تنها زمانی به خرابی وظیفه ای (جزئی یا کلی) تبدیل می‌شود که کارایی به پایین‌تر از سطح حداقل مورد نیاز استفاده کننده برسد.

1-2- حدود بالا و پایین[3]

استانداردهای عملکرد شامل برخی وظایف به هم پیوسته به همراه حدود بالا و پایین می باشند. این حدود به این معناست که در صورتی که دارایی بالاتر از حد بالا یا پایین تر از حد پایین کار کند خراب شده است. در این موارد لازم است نقض حد بالا به صورت جداگانه از نقض حد پایین مستند گردد چرا که مدهای خرابی و یا عواقب مربوط به تعدی از حد بالا معمولاً متفاوت از پایین رفتن از حد پایین است.

برای مثال، وظیفه اولیه یک ماشین سنگ زنی ممکن است به این شکل مطرح شود: سنگ زنی ژورنال بی رینگ[4] در یک چرخه زمانی 3 دقیقه‌ای با تلورانس 0.03 دقیقه، با قطر 75 میلی‌متر با تلورانس 0.1 میلی‌متر، با پرداخت سطحی که بیش از 0.2 نباشد. شرایط زیر خرابی‌های ماشین فوق محسوب می‌شوند:

• کاملاً متوقف شود.
• قطعه را در چرخه زمانی طولانی تر از 3.03 دقیقه سنگ زنی کند.
• قطعه را در چرخه زمانی کمتر از 2.97 دقیقه سنگ زنی کند.
• قطر از 75.1 میلی‌متر بیشتر باشد.
• قطر از74.9 میلی‌متر کمتر باشد.

پرداخت سطحی آن خیلی زبر و نامسطح باشد به عبارتی از 0.2 فراتر باشد.

مرجع این متن کتاب “نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان بر اساس استانداردهای SAE JA 1011 و SAE JA 1012″ می باشد. این کتاب ترجمه استاندارد های SAE JA 1011 و SAE JA 1012” می باشد به همراه مثالهای تجربی که به عنوان مراجع اصلی نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان می باشند.