سوال چهارم RCM2 چیست ؟ (اثرات خرابی)

1- اثرات خرابی[1]

یک فرآیند RCM  که مطابق با SAE JA 1011 باشد پس از مشخص کردن مد خرابی این سوال را مطرح می‌کند که هنگام وقوع یک خرابی چه اتفاقی می‌افتد (اثرات خرابی). در این بخش به بحث درباره دو مولفه کلیدی زیر که مربوط به اثرات خرابی می‌باشند می‌پردازیم.

الف. مفروضات اساسی

ب. اطلاعات مورد نیاز

1-1- مفروضات اساسی[2]

اثرات خرابی می‌بایست آنچه را که در صورت انجام ندادن هیچ عمل خاصی در راستای پیش‌بینی، پیش‌گیری یا تشخیص خرابی به وقوع خواهد پیوست را شرح دهد.

در شرح اثر خرابی توضیح داده می‌شود که در صورت وقوع یک مد خرابی چه اتفاقی خواهد افتاد. توجه داشته باشید که RCM  تمایز روشنی میان یک اثر خرابی “آنچه اتفاق می‌افتد” و نتایج خرابی “چگونه و چه میزان مد خرابی اهمیت دارد” قائل است.

شرح اثرات خرابی برای ارزیابی عواقب هر مد خرابی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیز اطلاعات اساسی مورد نیاز برای تصمیم‌گیری درباره اینکه کدام سیاست مدیریت خرابی می‌بایست برای جلوگیری، حذف یا به حداقل رساندن این عواقب به کار گرفته شود تا رضایت مالکان یا استفاده کنندگان دارایی حاصل شود را فراهم می‌کند.

گزینه‌های اصلی سیاست مدیریت خرابی شامل کارهای نگهداری و تعمیرات کنش گرایانه “نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شرایط، بازیابی برنامه‌ریزی شده، تعویض برنامه‌ریزی شده” به همراه تکرارهای مربوطه می باشد. اگر می‌خواهیم این امور را به درستی تشخیص دهیم لازم است فرض کنیم که در تعیین مدهای خرابی و اثرات مربوطه آن، هیچ نگهداری و تعمیرات کنش گرایانه‌ای صورت نگرفته است به عبارت دیگر، برای شروع از پایه لازم است فرض کنیم که در حقیقت مد خرابی موجب خرابی وظیفه ای مربوطه شده است. مدهای خرابی می‌بایست شرح داده شوند و شرح اثر خرابی می‌بایست بر اساس آن مکتوب گردد.

1-2- اطلاعات لازم[3]

اثرات خرابی می‌بایست شامل کلیه اطلاعات لازم جهت پشتیبانی از ارزیابی نتایج خرابی باشد. برای مثال موارد زیر را می‌توان نام برد:

الف. چه چیزی نشان می‌دهد که خرابی در رخ داده است (در موارد وظایف پنهان، در صورت رخداد خرابی چندگانه چه اتفاقی می‌افتد)

ب. چه اتفاقی می‌افتد که باعث مرگ یا صدمه زدن به شخصی می شود یا باعث ایجاد اثر سوء بر محیط زیست می شود.

ج. چه اتفاقی می‌افتد که باعث ایجاد اثر سوء بر تولید یا عملیات می شود.

د. خرابی موجب چه صدمه فیزیکی می‌شود.

ه. چه کاری می‌بایست برای بازیابی وظیفه سیستم پس از رخداد خرابی انجام داد.

1-2-1- شواهد وقوع خرابی

وضعیت نتایج خرابی باید تشریح کند که آیا مدرکی وجود دارد که نشان دهد مد خرابی مورد نظر خود به خود رخ داده است یا نه؟ اگر چنین است ، این مدرک برای چه چیزی باید ارائه گردد؟  مثلا باید ذکر کند که آیا رفتار تجهیزات ( مانند چراغ‌های هشدار، زنگ هشدار، تغییر در میزان سرعت یا صدا و …) به شکل قابل توجهی در نتیجه رخداد مد خرابی تغییر می‌کند یا خیر؟ و نیز باید شرح دهد که آیا مد خرابی با اثرات فیزیکی قابل مشاهده مانند صداهای بلند، آتش، دود، بخار، بوهای غیر طبیعی یا انتشار مایع روی کف همراه است یا خیر؟

هنگام برخورد با مساله حفاظت، اثر خرابی باید به صورت خلاصه تشریح کند که در صورتی که وظیفه حفاظت کننده به علت خرابی وسیله حفاظت عمل نکند چه اتفاقی می‌افتد؟

1-2-2- تهدید ایمنی یا محیط زیست: در صورتی که به عنوان نتیجه مستقیم یک مد خرابی این امکان وجود داشته باشد که شخصی صدمه ببیند، فوت کند یا یک استاندارد یا قانون زیست محیطی نقض شود، اثر زیست محیطی می‌بایست شرح دهد که این اتفاق چطور می‌تواند رخ دهد.

برای مثال موارد زیر را می‌توان نام برد:

الف. افزایش خطر حریق یا انفجار

ب. رها شدن مواد شیمیایی خطرناک

ج. مرگ در اثر برق گرفتگی

د. تصادفات وسایل نقلیه و خروج ترن‌ها از ریل

ه. ورود آلودگی به داخل مواد غذایی یا دارویی

و. قرار گرفتن در معرض لبه‌های تیز یا ماشین آلات در حال حرکت

در هنگام ذکر این اثرات باید توجه داشت که نگوییم که مد خرابی “عواقب ایمنی دارد” یا “بر محیط زیست اثر می‌گذارد”، بلکه خیلی ساده آنچه را که اتفاق افتاده را شرح دهیم و ارزیابی عواقب را به مرحله بعدی فرآیند RCM بسپاریم.

1-2-3- تاثیر بر تولیدات یا عملیات: تشریح اثر خرابی می‌بایست نشان دهد که تولیدات یا عملیات چگونه و برای چه مدت زمانی متاثر شده‌اند . در این مورد باید مسائل زیر در نظر گرفته شود:

الف. زمان خرابی: دارایی چه مدت زمانی را به خاطر این مد خرابی خارج از سرویس خواهد بود؟ به منظور اطمینان از اینکه برنامه مدیریت خرابی به صورت منطقی محافظه کارانه است از لحظه‌ای که دارایی خراب می‌شود تا زمانی که مجددا به صورت کامل شروع به کار می‌کند باید فرض کنیم که مد خرابی در بدترین شرایط رخ داده است.

ب. سرعت عملیات: آیا تجهیزات به دلیل مد خرابی کند شده‌اند و اگر چنین است میزان آن چقدر است؟

ج. کیفیت: آیا مد خرابی بر کیفیت کارایی وظیفه تاثیر می‌گذارد؟ با چه عملی این را نمایش می دهد؟ مانند دقت و صحت سیستم‌های کنترل و راهنما، پارامترهای کیفیت محصول و حتی مسائل خدمات مشتری. همچنین شرح اثر خرابی می‌بایست نشان دهد که آیا مد خرابی میزان رد یا ضایعات را افزایش می‌دهد یا خیر؟ باعث ناکامی ماموریت می‌شود یا خیر؟ موجب جریمه‌های مالی پیمانی قابل توجه می‌شود یا خیر؟

د. سیستم‌های دیگر: آیا تجهیزات یا سیستم‌های دیگر باید متوقف شوند؟ یا کند شوند؟ در غیر این صورت تحت تاثیر مد خرابی قرار می‌گیرند یا خیر؟

ه. هزینه‌های کلی عملیاتی: آیا مد خرابی باعث افزایش در هزینه‌های عملیاتی، مانند افزایش مصرف انرژی یا اصطکاک بیش از اندازه مواد فرآیند می‌شود؟

1-2-4- صدمه ثانویه: در صورتی که مد خرابی مورد نظر به مولفه‌ها یا سیستم‌های دیگر صدمه قابل توجهی وارد کند، اثرات این صدمات ثانویه نیز می‌بایست ثبت شود.

1-2-5- کارهای اصلاحی مورد نیاز: تشریح اثرات خرابی می‌بایست شامل توصیف کوتاهی در مورد کارهایی باشد که برای اصلاح مد خرابی، پس از وقوع آن مورد نیاز است.